Een goede manier van zelfzorg kan het gebruikmaken van aromatherapie zijn. Veel autistische personen zijn gevoelig voor geur. Dit kan negatief zijn, omdat bepaalde geuren snel kunnen overweldigen, maar geuren die als prettig worden ervaren kunnen juist een goed hulpmiddel zijn om in te zetten als zelfzorg. In dit artikel leg ik uit wat aromatherapie precies is, en hoe jij het in je dagelijkse leven in kan zetten.
Wat is aromatherapie?
Aromatherapie is het gebruik van etherische oliën gewonnen uit planten voor de behandeling van lichamelijke en psychische gezondheid. Het concept van aromatherapie is al zeer oud. Aromatische plantaardige mixen werden gebruikt door de Chinezen in de vorm van wierook, door de Egyptenaren bij het balsemen van overledenen en door de Romeinen in hun baden.
De term “aromatherapie” werd bedacht door de Franse chemicus René-Maurice Gattefossé, in de late jaren 1920. Hij begon essentiële oliën te verkennen om te kijken wat de genezende krachten ervan waren, nadat hij na een explosie in zijn laboratorium zijn hand verbrandde en deze per ongeluk liet weken in olie van pure lavendel. Zijn hand bleek wonderbaarlijk vlot te genezen.
De hedendaagse aromatherapie stelt dat verschillende plantaardige aroma’s de stemming, het gedrag en het gevoel van welzijn kunnen verbeteren. Het klopt dat veel planten therapeutische eigenschappen hebben. Een goed voorbeeld is acetylsalicylzuur (het actieve ingrediënt in aspirine). Men kwam tot de ontdekking dat het kauwen van wilgenbast pijn, ontstekingen en koorts verlichtte. Aromatherapie is echter niet gebaseerd op de inname van verschillende plantaardige producten, maar eerder op het inademen van hun aroma’s: de geur dus.
Hoe werkt aromatherapie?
Aromatherapie werkt door olfactorische receptoren (geurreceptoren) in de neus te stimuleren, die op hun beurt deze berichten via het zenuwstelsel naar het limbische systeem te sturen, waar emoties worden verwerkt. Het limbische systeem helpt ook bij het controleren en bewaken van de hartslag, bloeddruk, ademhaling, geheugen, stress en hormonale balans. Dit verklaart waarom essentiële oliën en geuren zo’n effect kunnen hebben op veel andere delen van ons lichaam en onze geest.
Deze olfactorische boodschappen worden ook overgebracht naar de amygdala, de hersenstructuur die betrokken is bij geheugen en emotioneel leren. Daarom zijn geuren vaak gekoppeld aan specifieke herinneringen. Je kunt bijvoorbeeld tijm ruiken en aan je vakantie in Italië denken, of citroen ruiken en jezelf als kind weer zien met een bekertje limonade in je hand die je tijdens een picknick van je tante kreeg, om een paar voorbeelden te noemen.
Het is belangrijk om toch te vermelden dat hoewel sommige onderzoeken positieve voordelen van aromatherapie hebben aangetoond, sommige onderzoeken toch nog niet overtuigend zijn en suggereren dat er eerder sprake is van een placebo-effect – mensen die positieve resultaten verwachten van aromatherapie en er daardoor baat bij hebben. Er zijn echter weinig negatieve bijwerkingen van aromatherapie, dus probeer het uit om te kijken of het voor jou wel helpend is.
Waarbij kun je aromatherapie gebruiken?
Aromatherapie kan ingezet worden voor talloze doeleinden. Zo worden geuren bijvoorbeeld ingezet bij slaapproblemen, stress en angst, maar ook voor bijvoorbeeld het verbeteren van cognitieve of fysieke prestaties. Er ontstaan bepaalde chemische reacties in de hersenen wanneer je wordt blootgesteld aan bepaalde geuren die ervoor zorgen dat je verschillende emoties voelt.
Kamille, valeriaan, sandelhout en patchoeli hebben bijvoorbeeld een kalmerend en rustgevend effect op het zenuwstelsel en het endocriene systeem. Wanneer deze lichamelijke systemen op “alert” staan, ervaar je gevoelens van angst en rusteloosheid. Bij blootstelling aan deze geuren sturen de hersenen een signaal naar het zenuwstelsel om te vertragen en te ontspannen.
Op internet kun je immens veel lijstjes vinden met geuren die je kunt toepassen bij specifieke problemen of aandoeningen. Ik zal hier enkele voorbeelden van geuren noemen.
- Citroengras: Voor verlichting van stress en hoofdpijn.
Van frisse, grasachtige geuren zoals citroengras wordt gedacht dat ze super zijn voor het verlichten van angstklachten en het geven van een gevoel van “lichtheid”. Daarnaast kan het het gevoel van nervositeit, stress en hoofdpijn verlichten en heeft het antibacteriële eigenschappen. - Jasmijn: Voor een betere stemming.
Jasmijnolie kalmeert de zenuwen en brengt gevoelens van ontspanning. Deze essentiële olie werkt door de activiteit te verhogen in de groep receptoren die reageren op de neurotransmitter gamma-aminoboterzuur in de hersenen, wat kan helpen bij het verbeteren van je stemming bij bijvoorbeeld depressie. Het is geen medicijn, maar het kan wellicht verlichten. - Kamille: Voor zware ontspanning.
Kamille komt het dichtst in de buurt van een universeel kalmerende essentiële olie. Het ruikt niet alleen heerlijk, maar heeft een prachtige blauwe kleur door het hoge gehalte aan azuleen. Gebruik het voor het slapengaan na een stressvolle dag. - Lavendel: Voor algehele angstverlichting en betere slaap.
Lavendel is misschien wel de meest bekende geur in de aromatherapie. Er zijn verschillende varianten op de markt, wat misschien kan helpen als je een bepaalde lavendel niet zo fijn vindt ruiken. Zo heb je bijvoorbeeld lavendel uit Zuid-Afrika of lavendel met een meer eucalyptusachtig aroma. Lavendel is een van de meest populaire en best bestudeerde essentiële oliën om lekkerder te slapen. - Mandarijn: Voor wanneer je een “happy boost” nodig hebt.
Mandarijn is de geur van vreugde, geluk en het gevoel “in the flow” te zijn. Mandarijnolie is een fijne keuze als je je moet concentreren en een dwalende geest op afstand wilt houden. - Sandelhout: Voor gebruik tijdens meditatie of innerlijke rust.
Deze geur wordt veel gebruikt in high-end parfums en in oosterse religieuze ceremonies en kan bij sommigen herinneringen oproepen. Als je aan meditatie doet, voeg dan wat sandelhout toe aan een diffuser en laat het aroma je helpen je innerlijke rust te vinden. - Vetiver: Voor “down-to-earth vibes” en ontspanning.
Vetiver heeft een kruidachtig aroma dat een ontspannen sfeer bevordert en een gevoel van kalmte opwekt. Een goede manier om te ontspannen met deze geur is door hem voor het slapen gaan te gebruiken. Doe 2 druppels Vetiver olie op een tissue, stop het in je kussensloop en adem de ontspannende geur in terwijl je naar dromenland gaat! - Ylang ylang: Voor angst, veroorzaakt door persoonlijke of familiale problemen.
Volgens de vibratie theorie (ik geloof dat dit concept uit de kwantumfysica komt) zou deze geur goed zijn voor mensen die met hartzeer te maken hebben. Ylang ylang is van nature een kalmerend middel, dus het is effectief bij het verminderen van angst, nerveuze spanning en slapeloosheid. Het is ook goed om in contact te komen met je zintuigen.
Manieren op aromatherapie toe te passen.
Maar hoe kun je nu precies gebruik maken van aromatherapie als zelfzorg? Hier zijn verschillende manieren voor. Zo kun je ervoor kiezen om de olie toe te voegen aan bijvoorbeeld je bodylotion of massageolie. Je kunt er ook voor kiezen om een product te kopen die de geur al heeft, om het jezelf makkelijk te maken. Deze bevatten dan weliswaar niet dezelfde concentratie als een olie heeft, maar je kunt wel genieten van de geur.
Als je olie gaat gebruiken, dien je wel rekening te houden met wat zaken. Het plaatselijk aanbrengen van etherische oliën kan de huid van sommige mensen irriteren, terwijl anderen nergens last van hebben. Het is daarom altijd het beste om even te testen hoe de olie op jouw huid werkt. Start daarom met een klein drupje op bijvoorbeeld je hand.
Ook als je serieuze klachten van bijvoorbeeld een depressie hebt, is het altijd een goed idee om professionele hulp te zoeken. Aromatherapie is slechts één hulpmiddel in de gereedschapskist dat je kunt gebruiken om je stemming even een boost te geven.
Een van de beste en veiligste manieren om de kalmerende voordelen van aromatherapie te krijgen, is door inademing en ons reukvermogen. Etherische olie-diffusers worden tegenwoordig vrijwel overal verkocht en zijn een makkelijke manier om van de geur te genieten en te kunnen ontspannen. Maar niet iedereen heeft misschien een diffuser of het budget om er eentje aan te schaffen. Er zijn dus nog meer manieren om aromatherapie in te zetten in je dagelijkse self-care routine.
- Inhaler: Er zijn ook nasale inhalers te koop. Misschien ken je ze wel van de Vicks reclame, maar er zijn dus ook inhalers op de markt die gebruik maken van aromatherapie. Ook zijn er manieren om ze zelf te maken. Op bijvoorbeeld Pinterest vindt je vele recepten en tutorials. Het voordeel van een inhaler is dat je ze heel makkelijk met je meeneemt en ze snel en makkelijk in gebruik zijn.
- Wattenbolletje – of schijfje in een boterhamzakje: Deze methode is simpel en budgetproof! Doe 5 druppels etherische olie op een watje en doe ze in een klein boterhamzakje. Open het zakje en inhaleer. Ook deze optie is makkelijk te gebruiken wanneer je onderweg bent en even wil ontspannen.
- Fornuis: Behoefte aan een geur die je huis vervult? Sudder dan 4 kopjes water en 20 druppels etherische olie op zeer laag vuur op je kookplaat. De stoom zorgt ervoor dat de vluchtige etherische oliën zich door je woning verspreiden en je kunt genieten van de geur, waar je je ook in je huis bevindt.
- Snelle gezichtsmassage: Doe een of twee druppels etherische olie in je handpalmen. Wrijf zachtjes in je handen en wrijf ze vervolgens rond je neus en mond. Sluit je ogen en adem in. Dit is vooral rustgevend als je 5 keer diep inademt, 3 tellen in en 3 tellen uit. Ideaal om in te zetten voordat je bijvoorbeeld gaat mediteren, gaat ontspannen onder je verzwaringsdeken of voordat je gaat slapen.
- Linnen spray: Vul een kleine spuitfles met afgekoeld, gekookt water. Voeg 15-30 druppels van de door jou gekozen etherische olie(mix) toe en schud goed. Spray op uw beddengoed en lakens voordat je naar bed gaat voor een rustgevende slaap, gebruik de spray op de gordijnen voor een fijne geur in huis of spray het in je sjaal voordat je van huis vertrekt, zodat je gedurende de dag telkens de geur weer ruikt.
In dit artikel heb ik enkele geuren genoemd die fijn zijn om te gebruiken tijdens je zelfzorg-routine. Echter kan het heel goed zo zijn dat je de genoemde geuren vreselijk vies vindt. In dat geval raad ik af om deze te gebruiken als zelfzorgmiddel. Ze zullen je dan namelijk totaal niet helpen. Kies dan voor een geur die je wel lekker vindt.
Zelf houd ik bijvoorbeeld totaal niet van kruidige, houtige geuren. Mijn favorieten zijn vanille of kokos. Ook vind ik de geur van Tea Tree olie prettig om te gebruiken in de douche, omdat ik de geur zo fris vind. Ik weet dat anderen misselijk worden van die geur. Kijk dus vooral naar wat voor jou prettig is. Aromatherapie werkt dus op je emoties, dus om te kunnen profiteren van de werkzaamheid, is het van belang dat het voor jou een prettig gevoel opwekt.
En vind je olie niet fijn in gebruik, dan kun je bijvoorbeeld ook eens kijken naar kant – en klaar producten, zoals parfum, wax melts, geurkaarsen, geurstokjes of wierook. Er zijn talloze opties, dus er zit vast iets bij voor jouw gading. Happy smelling!
