Search
Close this search box.
Search
Close this search box.
crisiskaart bij autisme

Zelfzorg voor autistische personen – deel #7: Crisiskaart

Zelfzorg gaat niet alleen over goed voor jezelf zorgen door goed te eten, genoeg slaap te krijgen, je medicijnen innemen en genieten van een lekkere geurkaars. Nee, zelfzorg houdt ook in dat je weet wat je nodig hebt en hier preventief al iets mee doet. Daarom gaat de blog van vandaag over de crisiskaart. In dit artikel leg ik je uit wat dit precies is en waarom het zo handig kan zijn voor autistische personen.

Wat is een crisiskaart?

Een crisiskaart is een klein, uitvouwbaar kaartje waarop heel kort en duidelijk staat beschreven wat er moet gebeuren wanneer iemand in een psychische crisis belandt. Dit kaartje is dus eigenlijk een instrument dat je kan helpen om zelf te bepalen en aan te geven hoe jij het liefste en het beste geholpen kan worden op het moment van een crisis.

Het kaartje bevat dus informatie over hoe een crisis er bij jou uit kan zien. Dit is namelijk voor iedereen verschillend. De ene persoon kan misschien flink dissociëren, waardoor contact maken niet (goed) meer mogelijk is. De ander kan misschien agressief uit de hoek komen tijdens een crisis, waarbij er dus op een compleet andere manier gehandeld zou moeten worden door omstanders of hulpverleners. Op het kaartje staat dit dus beschreven, samen met hoe je zelf het liefste behandeld zou willen worden.

Aanvullende onderdelen van de crisiskaart.

Daarnaast kunnen er telefoonnummers van contactpersonen in staan. Ook kun je er eventuele (nood)medicatie in noteren en welke voor jou in een crisissituatie het beste werken om de situatie weer aan te kunnen. Ook kunnen er afspraken op geschreven worden. Bijvoorbeeld: Wie moet er als eerste gebeld worden? Wil je aangeraakt worden? Moet er een deep pressure techniek worden toegepast? Moet je fysiek uit de situatie worden gehaald, of moeten mensen je juist even de ruimte geven om weer even te landen?

Ook praktische zaken kunnen worden genoteerd. Stel voor dat je toch tijdelijk opgenomen wordt. Dan is het fijn dat men weet wie er voor je kat zorgt in die tijd. En wie er gebeld kan worden om wat spullen in te pakken en af te komen geven. Deze informatie wordt allemaal ingevuld door jezelf, met behulp van een crisiskaartconsulent. Samen loop je alle velden na die ingevuld moeten worden. Jij bepaald wat er wordt ingevuld. De kaart is namelijk jouw eigendom en moet helpend zijn voor jou. Het is jouw instrument om je veiliger te voelen.

De crisiskaart en autisme.

Iedereen die het gevoel heeft baat te kunnen hebben bij een crisiskaart, kan er eentje krijgen. Op internet zie je vaak dat de kaart bedoeld is voor psychiatrische cliënten, maar deze benaming vind ik persoonlijk iets te kort door de bocht. Ja, er zijn een hoop crisisgevoelige mensen die bijvoorbeeld psychosegevoelig zijn, een stemmingsstoornis hebben of bekend zijn met manieën.

De crisiskaart is echter ook zeer geschikt voor personen die bijvoorbeeld een paniekstoornis hebben of gevoelig zijn voor (agressieve) meltdowns. En dit is dus precies waar veel autisten mee te kampen hebben. Een veel bekende vicieuze cirkel waar autistische personen mee te maken kunnen hebben of krijgen, is het hebben van een angst voor overprikkeling.

Overprikkeling kan door de angst weer verergeren, doordat angst veel ruimte in het brein inneemt, waardoor de filter nog sneller vol zit. Hierdoor komen prikkels nog harder binnen. Hierdoor kan het brein overbelast raken, wat weer voor een meltdown of een shutdown kan zorgen. En hierdoor groeit de angst voor overprikkeling weer.

Op een gegeven moment kan het zijn dat de paniek en angst het leven gaat overnemen. De kans op isolatie is hierdoor aanwezig. Want wie wil nu steeds overprikkeld raken en een meltdown krijgen in het openbaar? Hoe gênant! En ook eng! Want weten die mensen die het zien of bij mij zijn wel hoe ze mij moeten helpen op dat moment? Gaan ze de politie bellen, omdat ik gevaarlijk lijk? Of krijgen ze ineens geen contact meer met mij omdat mijn brein besluit om in shutdown te gaan? Ook bij deze situaties kan de crisiskaart helpend zijn. Dit is voor veel mensen alleen nog niet bekend.

Waarom is een crisiskaart zelfzorg?

De crisiskaart is een vorm van zelfzorg, doordat je zelf kan bepalen hoe jij geholpen wilt worden. Door middel van het invullen van de kaart, krijg je inzicht in hoe jij kan reageren in bepaalde situaties en hoe zich dit uit. Door je hier bewust van te worden, kun je inzicht krijgen in wat voor jou wel en niet helpend is. En dit is belangrijke informatie! Hierdoor leer jij hoe jij jezelf kunt helpen. Je leert wat je in kan zetten in moeilijke situaties, en daarnaast staat het op een kaartje die ook anderen kan helpen om jou weer te helpen.

Daarnaast kan het je een gevoel van veiligheid geven, doordat je niet meer bang hoeft te zijn dat je verkeerd behandeld wordt wanneer je zelf even niet in staat bent om aan te geven wat je nodig hebt. De kaart zorgt voor een afstemming tussen alle betrokken partijen, waaronder je familie, vrienden of zelfs de crisisdienst en politie. Bij het kaartje hoort een uitgebreider crisis (preventie-actie) plan. Dit plan geeft een overzicht van alle maatregelen die getroffen moeten worden wanneer je in een crisis raakt en deze is 24 uur per dag beschikbaar bij de betreffende crisisdienst.

Hoe krijg ik een crisiskaart?

Je kan zelf een crisiskaart aanvragen. In verschillende regio’s bestaat de mogelijkheid om een (onafhankelijke) crisiskaartconsulent in te schakelen. In meerdere gesprekken wordt alle benodigde informatie besproken en ingevuld. Het is van belang dat je hierbij je eigen crisissignalen kan herkennen en kan benoemen. Het is daarom misschien handig om hier alvast over na te denken. Als je al eens een signaleringsplan hebt ingevuld, dan kun je daar wellicht ook bruikbare informatie uit halen.

Daarna worden betrokken instanties en je eigen netwerk op de hoogte gebracht en worden afspraken nagestreefd met bijvoorbeeld je ouders, partner, buren, huisarts en/of politie. Maar ook je coach of begeleider kan hierbij betrokken worden, en het is zelfs mogelijk om bijvoorbeeld een dierenpension te noteren. Deze afspraken worden vervolgens vastgelegd in het crisisplan. Alle betrokkenen ondertekenen het plan, dat dan als samengevatte tekst in jouw eigen woorden op de crisiskaart wordt gezet. Betrokkenen krijgen, als jij dit wil, een kopie van de kaart en het plan.

Via www.crisiskaart.nl kun je zien waar je terecht kan voor een crisiskaart. Typ de naam van je gemeente in en je krijgt de naam en het adres van mogelijke crisiskaartconsulenten te zien. De kaart is gratis en wordt jaarlijks bekeken om te kijken of hij nog helpen voor je is. Zo niet, dan wordt hij aangepast.

Geef een reactie

Meer artikelen

Jouw verhaal heeft kracht.

Misschien heb je het gevoel dat je verhaal slechts één van velen is, maar het kan een wereld van verschil maken voor iemand die momenteel met een soortgelijke uitdaging worstelt.

Stuur ons jouw verhaal in en zie het binnenkort op onze site.