Autisme & Comorbiditeiten: Migraine

Veel autistische mensen zijn niet alleen autistisch. Geregeld komt het voor dat wij ook andere diagnoses hebben. Deze diagnoses staan meestal op zichzelf, maar komen toch vaker voor bij autisten dan bij neurotypische mensen. Deze diagnoses (of (nog) niet-gediagnosticeerde klachten) worden dan comorbiditeiten genoemd. In deze serie ga ik de komende maanden verscheidene comorbiditeiten bespreken. Dit artikel gaat over migraine.

Inleiding.

Hoofdpijn is iets dat vaak voorkomt. Niet alleen bij autistische mensen, maar de gehele bevolking krijgt regelmatig te maken met hoofdpijn. Migraine is één van de soorten hoofdpijn waar je vaak wat over hoort. En ook in de autistische community hoor ik het woord migraine regelmatig vallen. Ikzelf val ook onder de noemer “migrainepatiënt”. Het lijkt dus vaak voor te komen bij mensen met een neurodivergent brein.

Maar verrassend genoeg zijn er tot op heden niet heel veel studies naar de comorbiditeit tussen autisme en migraine gedaan. Toch heb ik (na lang onderzoek gedaan te hebben) informatie gevonden die de link tussen autisme en migraine kan verklaren. En deze deel ik graag met je.

Wat is migraine?

Migraine is de meest voorkomende primaire hoofdpijn en vertegenwoordigt de meest voorkomende neurologische aandoening, de derde meest voorkomende ziekte ter wereld, de derde oorzaak van invaliditeit bij mensen onder de 50 jaar en het treft ongeveer 1 miljard mensen wereldwijd. Maar wat is migraine nu precies? Ik leg het je uit.

Een migraine is veel meer dan een hevige hoofdpijn. Deze neurologische aandoening kan een slopende, kloppende pijn veroorzaken die ervoor kan zorgen dat je dagenlang in je bed ligt. Beweging, licht, geluid en andere triggers kunnen symptomen veroorzaken zoals pijn, vermoeidheid, misselijkheid, visuele stoornissen, gevoelloosheid en tintelingen, prikkelbaarheid, moeite met spreken, tijdelijk verlies van gezichtsvermogen en nog veel meer.


Een aanval kan minstens vier uur duren en kan zelfs dagen aanhouden. De frequentie van migraine kan één keer per jaar, één keer per week of een bepaalde tijd daartussen zijn. Het hebben van twee tot vier migraineaanvallen per maand is de meest voorkomende frequentie.

Soorten migraine.

Er zijn verschillende soorten migraine en hetzelfde type kan verschillende namen hebben:

• Migraine met aura (gecompliceerde migraine): Ongeveer 15% tot 20% van de mensen met migrainehoofdpijn ervaart een aura.
• Migraine zonder aura (gewone migraine): Dit type migrainehoofdpijn slaat toe zonder de waarschuwing die een aura je kan geven. De symptomen zijn hetzelfde, maar de aurafase wordt overgeslagen.
• Migraine zonder hoofdpijn: Dit type wordt ook een “stille migraine” of “acefalische migraine” genoemd. Het is een migraine met enkel de aura, maar bevat niet de hoofdpijn die er gewoonlijk op volgt.
• Hemiplegische migraine: Hierbij ervaar je een tijdelijke verlamming (hemiplegie), of neurologische of sensorische veranderingen aan één kant van je lichaam. Het begin van de hoofdpijn kan gepaard gaan met tijdelijke gevoelloosheid, extreme zwakte aan één kant van je lijf, een tintelend gevoel, verlies van gevoel en duizeligheid of veranderingen in het gezichtsvermogen. Soms komt er hoofdpijn bij kijken, maar soms ook niet.
• Retinale migraine (oculaire migraine): Hierbij kun je tijdelijk een gedeeltelijk of volledig verlies van het gezichtsvermogen opmerken in een van je ogen, samen met een doffe pijn achter het oog die zich naar de rest van je hoofd kan uitbreiden. Dit verlies van gezichtsvermogen kan een minuut duren, maar soms ook wel maanden. Je moet een retinale migraine altijd melden aan een arts, omdat dit ook een teken kan zijn van een ernstiger probleem.
• Chronische migraine: Een chronische migraine is wanneer een migraine minstens 15 dagen per maand optreedt. De symptomen kunnen vaak veranderen, evenals de ernst van de pijn. Degenen die chronische migraine hebben, gebruiken mogelijk meer dan 10 tot 15 dagen per maand pijnstillers. Dat kan helaas leiden tot hoofdpijn die nog vaker voorkomt.
• Migraine met hersenstam-aura: Bij deze migraine ervaar je duizeligheid, onduidelijke spraak, dubbelzien of verlies van evenwicht, die nog vóór de hoofdpijn optreden. De hoofdpijn kan zich bevinden aan de achterkant van je hoofd. De symptomen treden meestal plotseling op en kunnen gepaard gaan met het onvermogen om goed te praten, oorsuizen en braken.
• Status migraine: Dit is een zeldzame en ernstige vorm van migraine die langer dan 72 uur kan aanhouden. De hoofdpijn en misselijkheid kunnen zeer heftig zijn. Bepaalde medicijnen of het stoppen van medicijnen kunnen ervoor zorgen dat je dit type migraine krijgt.

De vier fasen van migraine.

Migraine verloopt in fasen. De vier stadia in chronologische volgorde zijn het prodroom, aura, hoofdpijn en postdroom. Ongeveer 30% van de mensen ervaart symptomen voordat hun hoofdpijn begint. De fasen zijn:

• Prodroom: Deze eerste fase duurt een paar uur, maar het kan ook enkele dagen duren. Er is een kans dat je deze fase niet eens opmerkt, omdat het misschien niet elke keer voorkomt. Je kunt een prodroom herkennen aan verschillende symptomen die kunnen bestaan uit moeheid, concentratiestoornissen, nekstijfheid, gevoeligheid voor licht en geluid, misselijkheid en visusstoornissen.
• Aura: Een aura is een groep sensorische, motorische en spraaksymptomen die meestal fungeren als waarschuwingssignalen dat er een migraineaanval gaat beginnen. De aurafase gebeurt meestal vóór de hoofdpijnfase, maar kan soms ook tijdens of na een migraineaanval optreden. Een aura kan 10 tot 60 minuten duren. Ongeveer 15% tot 20% van de mensen die migraine ervaren, heeft aura’s.
  
  Aurasymptomen zijn gelukkig ook omkeerbaar, wat betekent dat ze kunnen worden gestopt/genezen. Wanneer ik een aura zie gebeuren, neem ik direct mijn migrainemedicatie in. Als ik dit in het begin van de aurafase doe, zet het hierdoor vaak niet door. Een aura geeft symptomen, dit kunnen zijn:
  
  – Het zien van fel knipperende stippen, glitters of lichten.
  – Blinde vlekken in je zicht.
  – Gevoelloze of tintelende huid.
  – Verandering in spraak.
  – Oorsuizen (tinnitus).
  – Tijdelijk verlies van gezichtsvermogen.
  – Golvende of gekartelde lijnen zien.
  – Veranderingen in geur of smaak.
  – Een “vreemd” gevoel.
  

• Hoofdpijn: Ongeveer vier uur tot 72 uur is hoe lang de hoofdpijn duurt. Het woord “hoofdpijn” doet deze pijn geen recht. Dit komt omdat de pijn soms wel mild kan zijn, maar veel vaker wordt het beschreven als boren, kloppen of het hebben van een ijspriem in je hoofd. Meestal begint de hoofdpijn aan de ene kant van je hoofd en verspreidt het zich vervolgens door naar de andere kant.
• Postdroom: Het postdroomstadium duurt meestal een dag of twee. Het wordt vaak een “kater” van migraine genoemd en 80% van degenen die migraine hebben, ervaart het.

Autisme en migraine.

In mijn onderzoek voor dit artikel las ik dat veel artsen en hulpverleners die met autisten werken, van mening zijn dat hoofdpijn nauwelijks een probleem is, in plaats van een juist vaak voorkomend probleem. Maar, ondanks het beperkte aantal onderzoeken dat is gedaan, lijkt dit in de praktijk toch echt heel anders te zijn. Een paar voorbeelden:

Een onderzoek uit 2019, dat gericht was op het onderzoeken van de fenotypische en genetische kenmerken van autistische volwassenen en hun comorbiditeiten, liet zien dat 42,7% van de personen met autisme een levenslange geschiedenis van migraine hadden, in vergelijking met met 20,5% van de controlegroep zonder autisme.

In 2014 hebben onderzoekers een steekproef gedaan bij patiënten met autisme, waarbij 28,4% van hen migrainesymptomen vertoonden. De personen met autisme en migraine verschilden niet in geslacht en leeftijd van de groep autistische personen zonder migraine. Wel kwam er uit het onderzoek dat de autistische groep mét migraine meer last had van gegeneraliseerde angst en sensorische hyperactiviteit.


Interessant is dat migrainepatiënten en mensen met autisme beide een verhoogde pijngevoeligheid en een verhoogde gevoeligheid voor andere zintuiglijke prikkels lijken te hebben. Zowel mensen met autisme als mensen met migraine delen dus een atypische sensorische verwerking. Migraine wordt in verband gebracht met een verhoogde overgevoeligheid voor verschillende zintuiglijke prikkels: visueel, auditief, geur en somatosensorisch, zowel vóór de aura als tijdens de hoofdpijnaanval.

Personen die gevoeliger zijn voor zintuiglijke informatie dan anderen – zoals autistische personen – ervaren zintuiglijke gebeurtenissen vaak als erg stressvol. Ze zijn snel overprikkeld en hebben meer kans op depressie, angststoornissen, sociale fobie en vermijdende persoonlijkheidsstoornis. Nog een interessant verband tussen autisme en migraine is dat ze beide sterk gerelateerd zijn aan angst. Onlangs is in een ander onderzoek voorgesteld dat zowel de aura als de migraineaanval zelf een symptoom van overprikkeling als gevolg van sensorische verwerkingsproblemen kunnen zijn.

Wat triggered migraine?

Er is nog geen algehele wetenschappelijke theorie over de uiteindelijke oorzaak van migraine. Een van de theorieën van vandaag de dag is dat migraine wordt veroorzaakt door snelle golven van hersencelactiviteit die de cortex (de dunne buitenste laag van hersenweefsel) doorkruisen, gevolgd door een periode van inactiviteit die corticale verspreidingsdepressie (CSD) wordt genoemd. Er zijn echter nog andere factoren die bijdragen:

• Genetische aanleg en familiegeschiedenis: Ten minste 70% van de mensen met migraine heeft een naast familielid die ook aan migraine lijdt. Kinderen hebben meer kans op migraine als een of beide ouders dit ook hebben.
• Trauma en ziekte: Zoals hersenschudding en koorts.
• Emotionele factoren: Zoals stress die verband houden met werk of school, het gezin en het sociale leven.
• Uitdroging: Recente onderzoeken hebben aangetoond dat veel mensen niet voldoende gehydrateerd zijn als gevolg van overconsumptie van frisdrank en sappen en onderconsumptie van water.
• Slechte nachtrust: Stimulerende middelen zoals cafeïne, stress, het spelen van videogames of het gebruik van sociale media tot laat in de nacht, en het doen van dutjes overdag kunnen een goede nachtrust in de weg staan.
• Medicatie bijwerkingen en overmatig gebruik: NSAID’s, pijnstillers voor hoofdpijn en sommige neussprays mogen niet gedurende lange tijd continu worden gebruikt, omdat ze rebound-hoofdpijn kunnen veroorzaken.
• Hormonen: Volwassen vrouwen hebben 3 keer meer kans op migraine dan mannen, maar in de kindertijd lijden meer jongens aan migraine dan meisjes. Dit fenomeen keert in de adolescentie om, aangezien hormonale veranderingen die samenhangen met de puberteit en de menstruatiecyclus migraine-episodes kunnen verergeren of uitlokken.
• Omgevingstriggers: Zoals luide of aanhoudende geluiden, felle of flikkerende lichten, weer- en temperatuurveranderingen.

Hoe zit het bij jou?

Zoals ik al eerder vermeldde, heb ik ook lange tijd last gehad van migraine. Het is bij mij wel minder geworden nu ik niet meer fulltime werk. Ik werkte hiervoor 10 jaar in een apotheek, waarbij ik 9 uur per dag in een hoog tempo mensen hielp aan de balie, telefoontjes opnam en geen moment had om bij te komen. Mijn migraine was dus erg stress-gerelateerd. Ook fysieke vermoeidheid en sensorische input is bij mij een trigger voor migraine. Het kwam dus vaak voor dat ik een aura kreeg terwijl ik een klant aan de balie hielp. Niet prettig.

Herken jij je hier ook in? Ben je ook gediagnosticeerd met migraine? En zo ja, wat doe jij om je klachten te verminderen? Wat helpt jou, en wat helpt jou helemaal niet? Ik hoor het graag, zodat ik mijn kennis ook weer kan vergroten! Laat het daarom gerust achter in de comments.