Een autismevriendelijk interieur is voor mij enorm belangrijk. Als autist merk ik dat mijn directe omgeving een erg grote invloed heeft op hoe ik me voel, hoe snel ik overprikkeld raak en hoe goed ik mij kan concentreren. Mijn huis zou mijn rustplek moeten zijn; een plek om helemaal mezelf te zijn zonder verwachtingen en zonder prikkels. Niet alle zintuigelijke prikkels heb ik zelf in de hand, maar ik kan het interieur van mijn huis wel zo goed mogelijk proberen in te richten zodat het zo autismevriendelijk als mogelijk is. Of je nou alleen woont of met huisgenoten in een studentenkamer, ik hoop dat deze tips je verder helpen om jouw woonruimte autismevriendelijk te maken voor jou!
Soorten meubels
Bij het inrichten van mijn huis heb ik goed gelet op de vorm en het materiaal van de meubels. Zo heb ik bewust geen meubels met hoeken of scherpe randen. Veel autisten hebben last van een slechte proprioceptie. Dat betekent dat je motoriek en balans minder goed zijn waardoor je minder goed kan inschatten waar je jezelf bevindt ten opzichte van de ruimte. Zelf loop ik altijd overal tegenaan en het is echt minder vervelend om tegen een zachte bank aan te lopen dan een betonnen plantenbak 😉
Het materiaal vind ik dan dus ook belangrijk en niet alleen zodat ik er niet tegenaan loop, maar ook vanwege hoe bepaalde materialen aanvoelen. Hoewel ik velours banken bijvoorbeeld heel erg mooi vind, zou ik er zelf nooit één kopen, omdat ik er niet lang op kan zitten vanwege de textuur. Kijk zelf welke materialen en stoffen jij wel of niet fijn vindt om aan te raken. Mocht je een bank of stoel hebben van een vervelend materiaal hebben, maar je hebt geen budget voor een vervangend meubel, dan kan je altijd proberen het op te lossen door er een dekentje op te leggen van een materiaal dat je wel fijn vindt aanvoelen.
Kleuren en patronen
Meubels kunnen naast verschillende materialen en vormen natuurlijk ook verschillende kleuren hebben. Voor mijn autistenhoofd is het fijn als mijn omgeving rustige kleuren heeft. Hoewel dit voor iedereen verschilt, heb ik ook het liefst effen muren zonder behang met een drukke print. Maar het kan ook juist precies het tegenovergestelde zijn voor jou. Als je visuele stimulatie nodig hebt, kunnen felle kleuren of druk jaren 70 behang misschien juist aanzetten tot activering. Dit is vooral een kwestie van uitproberen hoe je je voelt met bepaalde kleuren. Let hierbij ook op hoeveel licht er binnenvalt. Een donkere tafel kan er heel anders uitzien als de zon er op reflecteert. Ik kies bijvoorbeeld ook nooit voor glimmende meubels, omdat die het licht alle kanten op weerkaatsen.
Lichtinval en lampen
Het licht dat van buiten komt, kan je natuurlijk niet uitzetten. Maar de juiste gordijnen kunnen een hoop verschil maken. Ik heb zelf altijd enorm veel last van fel zonlicht. Door vitrage op te hangen, wordt het zonlicht diffuser. Hierdoor komt er toch voldoende licht naar binnen, maar doet het geen pijn meer aan mijn ogen. In mijn slaapkamer heb ik vervolgens verduisterende gordijnen hangen, zodat ik ‘s nachts zo min mogelijk licht van buiten hoef te ervaren. Als autist is dit voor mij echt essentieel om te kunnen slapen.
Qua lampen helpt het mij enorm om te gaan voor lampen met weinig watt en een warme gloed of dimbare lampen. Ik heb zo min mogelijk plafondlampen, maar juist erg veel kleinere lampjes door mijn hele woonkamer staan. Hierdoor kan ik het licht opschalen of afschalen op basis van hoe overprikkeld ik ben. Als kind al had ik het hele jaar door kerstlampjes in mijn slaapkamer hangen en die hangen er nu nog steeds. Het licht van deze kleine kerstlampjes geeft mij precies genoeg helderheid. Ook zijn er tegenwoordig galaxy lights die een sterrenhemel op het plafond projecteren. Dit staat zeker nog op mijn lijstje om uit te proberen!
Geluiden
Ook in het interieur maken dingen geluid, bijvoorbeeld stoelen die over de grond schuren. Dit is natuurlijk makkelijk opgelost door er viltjes onder te plakken of er een kleed onder te leggen. Geluid van traplopen kan gedempt worden met trapmatten. Ga voor geluidsarme apparaten als je de kans hebt, dit kan je vaak vinden bij de details wanneer je een apparaat wil kopen (vaatwassers, wasmachines, koelkasten etc.). Het kan helpen om bij gebruik van luidruchtige apparaten zoals de stofzuiger of staafmixer een noise cancelling koptelefoon op te zetten. En dan mijn allergrootste ergernis: tikkende klokken. Die zijn bij mij al jaren het huis uit en ik ben volledig overgestapt op digitale klokken.
Om externe geluiden tegen te gaan, kan het helpen je huis beter te isoleren. Maar niet iedereen kan dit natuurlijk zomaar doen, vooral niet als je een kamer of huis huurt. Tegenwoordig zijn er geluiddempende gordijnen en geluiddempend behang. Ik heb dit zelf (nog) niet uitgeprobeerd, maar dat zou een oplossing kunnen zijn om geluid van buiten iets tegen te houden.
Temperatuur
Iets waar je misschien minder gauw aan denkt bij de inrichting van een woning is de temperatuur. Dit is natuurlijk niet een fysiek meubel dat je ergens neer kan zetten. Het enige dat ik hier bij kan adviseren is zorg dat je zelf de controle kan hebben over de temperatuur. Op een dag wissel ik continue van (te) warm naar (te) koud en het helpt enorm dat ik nu alleen woon en dus geen rekening hoef te houden met hoe warm andere mensen het willen hebben in het huis. Ik zorg dat ik mijn ventilator altijd bij de hand heb in de zomer. Ook ligt mijn huis vol met dekentjes, sloffen en vesten op strategische plaatsen voor wanneer ik het kouder krijg. Door deze binnen handbereik op meerdere plekken in mijn interieur te leggen, voel ik mij meer in control over de temperatuur.
Geuren
Net als de temperatuur is geur in je woning iets dat je niet altijd goed in de hand kan hebben. De kookluchtjes van de buren of de vervelende rokende buurman zijn dingen waar ik totaal overprikkeld van kan raken. Helaas kan ik daar niet veel aan doen. Het enige dat kan is nare geurtjes maskeren met andere geuren. Bijvoorbeeld met geurkaarsen, luchtverfrisser, aromatherapie of wierook. Helaas voor mij; als ik ergens niet tegen kan, zijn het geurkaarsen en wierook. Ik krijg er direct hoofdpijn van. Als iemand hier nog een gouden tip voor heeft, dan hoor ik die heel graag!
Overzichtelijke inrichting
Naast het zorgen dat je interieur is afgestemd op jouw persoonlijke behoeften aan zintuigelijk prikkels, is een ander onderdeel van een autismevriendelijk interieur een overzichtelijk interieur. Door spullen op een vaste plek te leggen in huis, kan je routine en rust voor jezelf creëeren. Laat los hoe je een woonruimte “hoort” in te richten en focus op wat voor jou werkt. Zet spullen in je huis waar je blij van wordt. Dit klink een beetje als een open deur, maar het help echt om een fijne en veilige omgeving te creëeren.
Is je huis groot genoeg, dan kan het fijn zijn om een aparte plek in huis te creëren waar je je terug kan trekken en kan gaan zitten als je overprikkeld bent. Je kunt hier je favoriete dingetjes neerliggen, zodat je er niet over hoeft na te denken. Dit kan je dan helemaal inrichten zoals jij wil, bijvoorbeeld met kussens en zachte dekentjes, je favoriete boeken of fidget toys. Ook kan dit heel handig zijn wanneer je in een huis met andere mensen woont en dus niet een autismevriendelijk interieur kan creëeren in het gehele huis.
Hoe zorg jij ervoor dat jouw woonruimte autismevriendelijk is?
